ABD-AB ambargosuna Rusya'dan yorum: "Su tabancası yaptırımları"

ABD ve AB, "muhalif lider Aleksey Navalny’nin 2020 Ağustos ayında sinir gazı kullanılarak öldürülmek istenmesi" gerekçesiyle Rusya'yı hedef alan yaptırımlarını dün açıkladı. Bazı üst düzey devlet görevlileri ile kamu şirketlerinin bulunduğu yaptırım listesi Rusya açısından "sıkıntı yaratabilecek güç ve etkide" bulunmadı. Özellikle para piyasalarında günlerdir kaygı nedeni olan yaptırımlar açıklandıktan sonra Rusya'da kur etkilenmedi, hatta borsa günü yükselişle tamamladı. Yaptırımlar arifesinde yükselen dolar da akşam 73.8 rubleye düştü. 

İş çevrelerinin saygın haber portalı Finam.ru, "Piyasa açıklanan kararları ihtiyatlı iyimserlikle karşıladı. Bunların Rusya'ya zarar vermeyecek, sembolik kararlar olduğu düşünülüyor. Yaptırım kaygısı kalktı diye piyasalar daha iyi günler yaşayabilir" yorumunu yaptı.

 
İktidarı destekleyen Komsoomolskaya Pravda'da yayımlanan Yevgeni Belyakov imzalı yorumda da, "Bu, Moskova ve Washington arasındaki ilişkilerde hoş bir gelenek haline geldi: İlk başta olası yaptırımlarla bizi uzun süre korkutuyorlar. Sonra uzun bir süre kıvranıyorlar, teatral bir ara için bekliyorlar. Ve son olarak, hiçbir şeyi etkilemeyen resmi yaptırım açıklaması yapıyorlar. Bu sefer de aynısı oldu" denildi.

"Su tabancası yaptırımları"

Yorumda, yaptırımların "sonuçsuzluğu" şöyle özetlendi:

 
"Birincisi, Amerika Birleşik Devletleri yedi Rusya vatandaşına kişisel yaptırımlar uyguladı. Bunlar arasında, başkanlık idaresinin ilk başkan yardımcısı Sergey Kiriyenko, başsavcı Igor Krasnov, FSB Başknı Aleksandr Bortnikov gibi isismler var. Ama kalan 140 milyon Rusyalı için herhangi bir kısıtlama yok!

İkincisi, 14 kuruluş yaptırım kapsamında. Bunlar arasında Savunma Bakanlığı'nın 27. Bilimsel Merkezi, Savunma Bakanlığı 33. Merkezi Bilimsel Araştırma Enstitüsü ve Organik Kimya ve Teknoloji Bilimsel Araştırma Enstitüsü (GosNIIOKhT) bulunmakta. Yani, sadece ABD ile zaten işbirliği yapmayan kapalı güvenlik kurumlarından bahsediyoruz.

Üçüncüsü, ABD yetkilileri kendilerini Rusya'ya borç vermekten men ettiler. Dahası, yasak  Eximbank dahil ABD hükümetinin finans kuruluşları için geçerli. Ticari bankalar ve yatırım fonları söz konusu değil. Zira piyasada uzmanların en çok korktuğu şey buydu.

Yeni AB ve ABD yaptırımlarının tehdidi artık piyasada kaygı yaratmayacak. Ticari çıkarlardan ödün vermeden, sadece üst düzey Rus güvenlik görevlilerine yaptırımlar uyguladı. Bu nedenle, piyasa oyuncuları rahat nefes aldı.

Ruble ve borsa endeksleri olumlu şekilde tepki gösterdi. "Yumuşak yaptırımlar" ulusal para birimi rublenin güçlenmesine yol açtı. Moskova Borsası endeksi daha da yükseldi.

Başka bir deyişle, yeni yaptırımlar yine havada kaldı ve "su tabancası sıkmak" gibiydi. Rusya, zaten ne ABD hükümetinden ne de uluslararası kuruluşlardan uzun süredir kredi almadı. Yalnızca özel yatırımcılar ve ticari kuruluşlar Rusya'ya para yatırıyor. Örneğin, Rus devlet tahvilleri satın alıyorlar. "

Rusya'nın önde gelen liberal siyaset bilimcilerinden Georgi Bovt, yaptırımları değerlendirdiği yazısında, "Dört yüksek rütbeli memur (yaptırım listesindeki Rus yetkililer kastediliyor) bu yaptırım kararlarından hiçbir şekilde acı çekmeyecek. Çünkü zaten Avrupa Birliği'nde hiçbir mal varlıkları yok, orada yaşamıyorlar, oraya gitmiyorlar. Bu yaptırımlar, Avrupa Birliği'nin konumunu göstermeyi amaçlayan sembolik bir eylemdir. Önceleri Amerikalıların yaptırım listelerinde AB ile koordineli hareket edecekleri söylendi, ancak Amerikan listesinin biraz daha geniş olduğunu görüyoruz. Dört kişi değil, yedi kişi var. Amerika, Rusya ile stratejik güvenlik işbirliğinin devam edeceğini ilan ederek yaptırım darbesini kısmen yumuşattı. Rusya ile stratejik güvenlik alanında işbirliği devam edecek" dedi.

Kremlin Sözcüsü Dmitriy Peskov, Amerika Birleşik Devletleri ve Avrupa Birliği'nin Rus muhalif Aleksey Navalny'nin zehirlenmesi ve tutuklanmasıyla ilgili Rusya’ya yönelik yaptırımlarının kabul edilemez olduğunu belirterek, "Bunlara benzer tüm kısıtlamalar, kötü olan ilişkilerimize büyük ölçüde zarar veriyor." dedi.

Peskov, başkent Moskova'da gazetecilere yaptığı açıklamada, ABD ve AB'nin Rus vatandaşları ve kuruluşlarına yönelik yaptırım kararını değerlendirdi.

Yaptırımların kabul edilemez olduğunu dile getiren Peskov, "Bunlara benzer tüm kısıtlamalar, kötü olan ilişkilerimize büyük ölçüde zarar veriyor." şeklinde konuştu.

Bu yaptırımların, Rusya'nın iç işlerine müdahale olduğuna dikkati çeken Peskov, yaptırımlara mütekabiliyet gereği yanıt vereceklerini söyledi.

Rusya'dan AİHM'in Navalny'yi serbest bırakın kararına tepki: Temelsiz ve hukuka aykırı
Öte yandan Peskov, yaptırımlar nedeniyle ABD ve AB ile ilişkileri koparmak istemediklerini dile getirdi.

ABD cephesinde durum

ABD cephesi, bu yaptırımların ilk adım olduğunu, Trump dönemi sonrası Biden ile birlikte "ilişkilerin tonunun değişeceği" mesajı taşıdığını vurguluyor. Rusya ile daha sıkı ve karşılıklı bağımlılık temelinde ilişkileri olan AB ise, yaptırımları "en hafif şekliyle" ilan ederek Moskova ile ilişkileri daha bozmaya hazır olmadığının sinyalini verdi. 

Beyaz Saray Sözcüsü Psaki, ABD Başkanı Biden'ın, Rusya Devlet Başkanı Putin ile ilişkisinin Trump yönetiminden daha farklı olacağını açıkladı.
Beyaz Saray Sözcüsü Jen Psaki, düzenlediği günlük basın toplantısında Rusya'ya, blog yazarı Aleksey Navalnıy'ın durumuyla ilgili olarak uygulanan yaptırımlar ile iki ülke arasındaki ilişkileri değerlendirdi ve gazetecilerin sorularını yanıtladı.

ABD'nin, Rusya'ya yönelik yaptırımları Avrupa Birliği (AB) ile koordinasyon içinde açıkladığına dikkati çeken Psaki, "İstihbarat topluluğu, Rusya Federal Güvenlik Servisinin, Rus muhalif Aleksey Navalnıy'a karşı sinir gazı kullandığına büyük ölçüde inanıyor" ifadelerini kullandı.

Psaki, kimyasal silah kullanımının, uluslararası hukuk zorunluluklarını doğrudan etkilediğini, biyolojik ve kimyasal silahlar konusunda bir kanun yapılması için Kongre ile de iletişim halinde olduklarını belirtti.

Rusya'ya yaptırımların, 'transatlantik birlik ve iş birliği açısından önemli' olduğunu söyleyen Psaki, "Rus hükümetine, Navalnıy'ı bir an önce ve şartsız bir şekilde salıverme çağrımızı da yineliyoruz" dedi. Psaki, "İlişkilerin sorunlu olmaya devam etmesini bekliyoruz. Buna hazırız. Rusya ile ne ilişkileri yeniden başlatmaya ne de gerilimi tırmandırmaya çalışıyoruz" diye ekledi.

'
Sputnik'e göre Psaki, Rusya'ya yönelik Navalnıy konusunda ek adımlar atma haklarını da saklı tuttuklarının altını çizerek, "Biden'ın, Rusya Devlet Başkanı Putin ile ilişkisinin tonu ve tarzı, Trump yönetimininkinden çok daha farklı olacak" değerlendirmesinde bulundu.

Rusya ile ilişkileri bazı alanlarda geliştirdiklerini anımsatan Psaki, "Rusya ile önemli anlaşmazlıklarımızın, zorluklarımızın olduğu alanlar da var. Birçok küresel ortağımız ile olduğu gibi Rusya ile de bu konular üzerinde konuşacağız ve ABD'nin çıkarlarına göre gerekli adımları atacağız" dedi.

"İlişkilerin sorunlu olmaya devam etmesini bekliyoruz. Buna hazırız. Rusya ile ne ilişkileri yeniden başlatmaya ne de gerilimi tırmandırmaya çalışıyoruz" diyen Beyaz Saray Sözcüsü, şöyle devam etti:

"ABD'nin çıkarları doğrultusunda gereken adımları attığımız birçok yabancı ortaklarla yaptığımız gibi Ruslarla çalışacağımız alanlar var. Birkaç hafta önce yeni START’ın (Stratejik Saldırı Silahlarının Yasaklanması Anlaşması) uzatılmasını imzaladık. Bu, işbirliğinin ABD’nin çıkarlarını, ulusal güvenlik çıkarlarımızı karşıladığına iyi bir örnek."

Psaki, Rusya'da tutuklu bulunan Amerikan vatandaşlarının salıverilmesi konusunda da ellerindeki tüm imkanları kullanacaklarını kaydetti.

Rusya’nın İran nükleer anlaşmasıyla ilgili 5+1 Grubu (BM Güvenlik Konseyi’nin daimi temsilcileri ve Almanya) içinde ortak olduğunu anımsatan Psaki, "Bu diplomatik süreçte ilerleme olursa elbette Ruslar anahtar ortak olur" yorumunu yaptı.

Rusya'dan sert tepki

Moskova'dan ilk resmi tepkiyi dile getiren Rusya Dışişleri Bakanlığı sözcüsü Maria Zaharova, Washington'u "ateşle oynamamaya" çağırdı.

Rusya Dışişleri Bakanlığı, "ABD'nin yaptırımlarının düşmanca bir saldırı ve Rusya'nın iç işlerine açık müdahalenin bir devamı olduğunu" vurguladı.

Zaharova'ya göre, Navalnıy'ın zehirlenmesinin yaptırım bahanesi olarak kullanılması "saçmalığın zaferi". Moskova'nın yeni ABD yaptırımlarına karşılıklılık ilkesine göre yanıt vereceği ama bunun simetrik olmasının gerekmediği vurgulandı.

 
Bu arada Amerika'nın Sesi Radyosu'na göre, Biden yönetimi tarafından açıklanan yaptırımlar eski başkan Donald Trump’ın Rusya politikasından keskin bir sapmaya işaret ediyor. Trump, Rusya Cumhurbaşkanı Vladimir Putin’le çatışmaya girmemeye gayret ediyordu.

 
Aleksey Navalnıy, geçen yıl Ağustos ayında Sibirya’ya gitmek üzere bindiği uçakta hastalanmış, tedavisi için hava yoluyla Almanya’ya götürülmüştü. Burada Navalny’nin bir sinir gazıyla zehirlendiği sonucuna varılmıştı. Kremlin ise Navalny’nin hastalığında rolü olduğunu reddediyor ve zehirlendiğine dair delil olmadığını savunuyor.

 
Yedi üst düzey Rus yetkiliye ABD yönetimi tarafından mal varlıklarının dondurulması gibi yaptırımlar uygulanacak. Bunlar; Federal Güvenlik Hizmetleri Başkanı Aleksandr Bortnikov, Başkanlık Politikası Dairesi Başkanı Andrey Yarin, Cumhurbaşkanlığı Yürütme Ofisi Genel Sekreter Kıdemli Yardımcısı Sergey Kiriyenko, Savunma Bakan Yardımcısı Aleksey Krivoruçko, Savunma Bakan Yardımcısı Pavel Popov, Federal Cezaevleri Başkanı Aleksander Kalaşnikov ve Başsavcı Igor Krasnov.

 
Rusya’nın biyolojik ve kimyasal silah üretimi ile bağlantılı 14 kuruma da cezalandırıcı tedbirler getirildi. Bunların arasında 13 ticari kurum ve devlete ait bir araştırma enstitüsü var. ABD’nin yaptırım adımı AB ile uyum içinde atıldı. Yaptırımları açıklayan yetkililer Başkan Joe Biden’ın Navalny’nin serbest bırakılması çağrısını da yineledi.

 
ABD Dışişleri Bakanı Anthony Blinken tarafından yapılan açıklamada ''Rusya'nın giderek artan otoriterliği karşısında AB'nin kaygılarına katılıyoruz ve Rusya'ya yaptırım uygulama kararlılığını memnunlukla karşılıyoruz'' denildi.

 
Reuters haber ajansına göre konuyla ilgili açıklama yapan yönetimden bir yetkili de ABD’nin Rusya’yla ilişkileri sıfırlamayı ya da gerilimi arttırmayı hedeflemediğini kaydetti, ancak Rusya’nın “sınırı aşan” davranışlarının hesabının sorulması konusunda açık olunması gerektiğini belirtti.

 
Interfax haber ajansına göre Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov ise Salı günü ABD yaptırımları ilan edilmeden önce yaptığı açıklamada Rusya’nın ABD’nin Navalny yaptırımlarına benzer adımlarla karşılık vereceğini kaydetti.

 
Almanya’da gördüğü tedavinin ardından Ocak ayında Rusya’ya dönen Navalny, şartlı tahliye koşullarını ihlal ettiği gerekçesiyle gözaltına alınmış ve iki buçuk yıl hapis cezasına çarptırılmıştı.

 
Reuters haber ajansına göre ABD yönetiminden yetkililer, ABD’nin Rusya’nın SolarWinds siber saldırısındaki rolü, 2020 seçimlerine müdahale çabası ve Afganistan’daki ABD askerlerinin başına ödül konulması gibi olayları incelemeye devam ettiğini ve daha fazla yaptırım uygulanabileceğini bildirdi.

 
AB de muhalif lider Aleksey Navalnıy'ın tutuklanması nedeniyle Pazartesi günü dört Rus üst düzey bürokratı hedef alan yaptırımlar açıklamıştı. AB Dışişleri Bakanları toplantısından çıkan yaptırım kararı, AB vize yasağı ve varlıkların dondurulmasını içeriyor. Yaptırımlar 2 Mart'tan itibariyle yürürlüğe girdi.

 
İngiltere de ABD ve Avrupa Birliği tarafından Rusya’ya uygulanan Navalny yaptırımlarını memnunlukla karşıladı. Dışişleri Bakanı Dominic Raab tarafından yapılan açıklamada ‘‘Kimyasal silahlar ve insan hakları yükümlülüklerine uymadığı için Rusya’ya uluslararası ortaklarla birlikte hesap sormak için yakın işbirliğine devam edeceğiz’’ denildi.

TURKRUS