Gurbetçi kadınlara çalışmadan emeklilik

Türkiye dışında milyonlarca vatandaşımız yaşıyor. Bunların birçoğunun Türkiye'de de sigorta başlangıçları bulunuyor. Yani yurtdışına gitmeden önce Türkiye'de çalışıp prim ödeyenler var. Bazıları da yurtdışında çalıştıktan sonra Türkiye'ye dönüp sigortalı oluyor ve prim ödüyor. Bir kısmı ise sadece yurtdışında sigortalı olarak çalışıyor ve Türkiye'de hiçbir sosyal güvenlik kurumuna kayıt yaptırmıyor. Bu üç durumdaki vatandaşımızın da yurtdışı hizmetlerini saydırarak Türkiye'de emekli olma şansı var. Bunlar ya borçlanarak yapılıyor ya da o günler yapılan anlaşmalar gereği Türkiye'de de sigortalı olarak geçerli sayılıyor.

BÜYÜK AVANTAJ SAĞLIYOR

Yeni Asır'dan Faruk Erdem'in haberine göre, erkeklerin bu haklardan yararlanabilmesi için 18 yaşından sonraki belgeli çalışmaları isteniyor. Bu konuda detayları bir başka yazımıza bırakarak bu gün gurbetçi kadınlara sağlanan bir avantaj hakkında bilgi vermek işitiyorum. Gurbetçi kadınların Türkiye'de emekli olmak istediklerinde çalışmış olma şartları yok. Yurtdışında ev kadını olarak bulundukları süreler emeklilik hesabına katılabiliyor. Bu süreleri Türkiye'ye gelerek geriye doğru borçlanarak kazanabiliyorlar. Bunun için medeni durumlara bakılmıyor. Fakat mutlaka başvurmanız gerekiyor.

KAZANÇ ÇOK FAZLA

Örneğin Fatma Hanım 20 yaşında Almanya'ya gitti ve orada hiç çalışmadan 7 yıl ikâmet etti. Fatma Hanım Türkiye'ye gelerek 7 yıllık borçlanma yapabiliyor ve borçlanma yaptığı tarihten geriye doğru 7 yıllık prim kazanıyor. Yaş ve prim sayısına göre emekli olabiliyor. Borçlanma kapsamındaki süreler mevzuatta şu şekilde belirleniyor: "Türk vatandaşı olanlar, 18 yaşını doldurduktan sonra Türk vatandaşı olarak yurtdışında geçen ve belgelendirilen sigortalılık süreleri ve bunlar sonunda her birinde bir yıla kadar olan işsizlik süreleriyle ev kadını olarak geçen sürelerdir.

HANGİ BELGELER GEREKİYOR?

Ev kadınlarının yurtdışında oturduklarına dair alacakları ikâmet belgesi şunlardan biriyle teyit ediliyor:

1) İkâmet belgesinin Türkiye'de yeminli tercüme bürolarınca onaylanmış tercümesi.
2) Çalışma ve Sosyal Güvenlik müşavirlik veya Ataşeliği'nin bulunduğu Türk temsilciliklerince ikâmet belgesine istinaden düzenlenecek belge.
3) Yurtdışına çıkış ve yurda giriş tarihlerinin bulunduğu pasaport sayfalarının fotokopisi.

BORÇLANMA MİKTARI NASIL HESAPLANIYOR

Borçlanmaya esas kazanç miktarının seçimi gurbetçi vatandaşın tercihine bağlı olarak belirleniyor. Yani isterseniz asgari ücretten isterseniz bunun 7.5 katı olan tavan miktardan ödeme yapabiliyorsunuz. Seçtiğiniz miktarın yüzde 32'sini ödemeniz gerekiyor. Örneğin asgari ücretten 5 yıl borçlanmak isteyen bir gurbetçi için aylık ödeme miktarı 2.029,50 X % 32 = 649,44 TL olmaktadır. 5 yıl için ise hesap, 60 X 649,44 = 38.967 TL çıkmaktadır.

İZİNLER YANMAZ

İşyerinin çeşitli nedenlerle başkasına geçmesi veya el değiştirmesi halinde işçilerin yıllık izin hakları bundan etkilenir mi? Kıdem tazminatlarımızda bir değişiklik olur mu? Münevver AYDIN

İşyerinin çeşitli nedenlerle el değiştirmesi veya başkasına geçmesi halinde, bu işyerinde çalışan işçilerin yıllık ücretli izin haklarında bir değişiklik olmaz. Bir diğer ifade ile işverenin değişmesi, işçilerin yıllık ücretli izin haklarını ortadan kaldırmayacağı gibi devreden işveren yanında yapılan çalışmaları da bu anlamda geçersiz kılmaz. Ayrıca kıdem tazminatı haklarında da bir değişiklik olmaz.
İş yerinin sahibinin değişmiş olması o işyerindeki kıdemi etkilemeyeceği için çalışanlar açısından bir hak kaybı olmayacaktır.
Devreden ile devralan arasında bu yükümlülüğün ortadan kaldırılacağına dair bir anlaşma yapılsa bile bu geçerli olmaz.

EKLEME OLMAZ

Orta büyüklükte bir işletmede fazla mesai yaparak çalışıyoruz. Mesailerimiz işveren tarafından ödeniyor ve bordromuzda da görünüyor. Fazla ödenen bu ücretlerin kıdem tazminatımıza eklenmesi mümkün olabilir mi? Tarık ARSLAN

Kıdem tazminatının hesabında ikramiye ve ilave tediyeler (tevşik, başarı vb), temettüf, devamlı ödenen primler, devamlı ödenen bayram parası, kasa ve unvan tazminatı, imza tazminatı, mali sorumluluk tazminatı, yemek, gıda, erzak yardımları, taşıt, aile, konut, giyim yardımları, havlu, sabun yardımı, ayakkabı veya bedeli (sosyal yardım niteliğinde olmak şartı ile), her yıl verilen yıllık izin harçlığı, çocuk yardımı, düzenli ödenen eğitim yardımı, gece zammı, vardiya primi, kıdem zammı, yüzde usulünün uygulandığı işlerindeki bahşişler gibi süreklilik arz eden ödemeler dikkate alınır.
Fazla çalışma kıdem tazminatının hesabında dikkate alınmaz.